Таҳлилчиларнинг фикрича, бугунги кунда журналистика жаҳондаги энг хавфли касблардан бири бўлиб қолмоқда. 

 

Журналистлар дунёнинг деярли барча бурчакларида таҳдидларга дуч келмоқда.

 

1958 йили Халқаро журналистлар ташкилотининг Бухарестда бўлиб ўтган тўртинчи конгресси қарорига кўра, ҳар йили Халқаро журналистлар бирдамлиги куни (International Day of Journalistsʼ Solidarity) нишонланади.

 

Конгресс иштирокчиларининг фикрича, шу куни дунё мамлакатлари журналистлари жаҳонга ўзларининг бирдамликларини, айниқса ўз ҳуқуқларини биргаликда ҳимоя қила олишларини намоён этишлари керак эди.

 

Кейинчалик БМТнинг навбатдаги конференциясида ҳам 8 сентябрь Халқаро Журналистлар бирдамлик куни дея эълон қилинди. Шу тариқа 8 сентябрь журналистларнинг навбатдаги касб байрами эмас, балки ўзларининг якдилликлари ва бирдамликларини намоён қила оладиган кун сифатида тарихга кирди.

 

Нима учун 8 сентябрь танланган? Бунинг сабаби шуки, 1943 йил 8 сентябрь куни фашистлар Берлинда чехословакиялик журналист ва адабий танқидчи Юлиус Фучик(Julius Fuchik)ни қатл қилишган эди. Фучик қамоқхонада бўлган вақтида, "Дор остидан репортаж" китобини ёзганди.

 

Айни китоби туфайли 1950 йили унга (вафотидан сўнг) Халқаро тинчлик соврини топширилди. Мазкур китоб дунёнинг 70 тилига таржима қилинган.

 

Таъкидлаб ўтилганидек, бутун дунёда журналистика хавфли касблардан бири бўлиб қолмоқда. Сайёрамизнинг деярли барча бурчакларида ҳар йили журналистлар ҳужумларга учрамоқда, айрим ҳолларда ўлим билан тўқнаш келмоқда. Шу сабабли таҳлилчилар «журналистлар бирдамлиги фақат қоғозда, оғизда эмас, балки амалда намоён бўлиши керак» деган фикрларни илгари суришади.

 

Журналист бу жамият санитарлари. Бу касб илдизлари узоқ ўтмишга бориб тақалади. Қадим тарихда халққа подшоларнинг фармонларини эълон қилган, бозорларда турли хабарларни маълум қилган, турли тадбирларга даъват қиладиган жарчилар ҳозирги журналистлар қилаётган вазифаларни бажарган, дейиш мумкин.

 

Аммо том маънодаги журналистика XVII асрда пайдо бўлди. Амалда бир нечта йўналишга бўлинган ҳолда жамиятга таъсир ўтказиб келмоқда.

 

Европадаги инқилобий ғояларни тарғиб қилишда газеталар катта аҳамият касб этган эди. Биринчи газета сифатида 1702 йилда Буюк Британияда нашр қилинган "The Daily Courant" ҳафталик нашри тан олинади. Кейинчалик радио, ундан кейин телевидение пайдо бўлди. Интернет пайдо бўлиши билан журналистикада янги имкониятлар пайдо бўлди.

 

Эндиликда замонавий ОАВ ахборот манбаи бўлмай қолди. ОАВ жамоатчилик фикрини шакллантириш воситасига айланди. Шу сабабли жамиятда журналистларнинг роли бир неча бор ошиб кетди.

 

Журналистлар бирдамлиги журналист Жамал Хашогги ўлидирилганида яна бир бор ўз аксини топди. Бутун дунёда жипслашган ҳолда ҳаракат қилган журналистлар жамоатчиликни оёққа турғазди. Бунинг натижасида жиноятчилар судга тортилди. Тарқатилган хабарларга кўра, душанба куни Саудия Арабистони давлат айблови 2018 йил октябрда ўлдирилган журналист Жамал Хашогги иши бўйича якуний ҳукм чиқарди.

http://uza.uz/oz/society/8-sentyabr-khal-aro-zhurnalistlar-birdamligi-kuni-08-09-2020