Ҳар қандай ўзбек хонадонида анъанавий ўймакорлик билан ишланган ўнлаб ёғоч буюмларни топишингиз мумкин. Эшиклар, устунлар, шифтлар, тўсинлар, столлар, стуллар, сандиқлар, қутилар, бешиклар ва буларнинг барчаси қадимги меъморлар ўзларининг ўймакорлик қобилиятларини намойиш этган чиройли геометрик нақшлар билан безатилган.

Аслида бир неча ўнлаб ўймакорлик усуллари мавжуд. Биз сизларга ушбу мақоламиз орқали улар орасидаги кўп тарқалган усуллари ҳақида ҳикоя қиламиз. Улар қуйидагилар:

• «Бағдодий» – анъанавий учрайдиган эшиклар, шунингдек, стол ва
  сандиқларни ясашда ишлатиладиган чиройли геометрик безак.
• «Паргори» – бу исм форсийча «паргор» сўзидан олинган бўлиб, «циркуль» маъносини беради. Бу нақшни яратишда уста ушбу ўзига хос воситадан фойдаланади, деган ишорани беради. Унинг ёрдамида нафақат думалоқ безакларни, балки квадрат ва ҳатто учбурчаклар ҳам яратиш мумкин. Нақш нозиклиги ва «нафислиги» билан ажралиб туради.
• «Ислимий» – бу жуда тажрибали уста бажариши мумкин бўлган нақш. У нақшларнинг энг муҳташам ва чиройли талқинидир. Aсосий мотивлар гулли бўлиб, уни 3 ўлчамли босма маҳсулот билан таққослаш мумкин, чунки безак чуқур фонга эга.

Тарихан Қўқон, Тошкент ва Хива шаҳарлари ушбу санъат марказлари бўлган ва шунинг учун ушбу меъморий марказларнинг ҳар бири ўзига хос ўймакорлик анъаналарига эга.

Ёғоч ўймакорлигининг ўзбек анъаналарида асосий вазифа дарахтнинг табиий гўзаллигини акс эттириш, унинг афзалликларини оширишдир. Чунки ҳар бир чорбурчакнинг ўзига хос безаклари бор. Ушбу мақсадлар учун қоида тариқасида қуйидаги ёғоч турлари ажратилади: чинор, ёнғоқ, қарағай, арча, терак, тут ва ўрик.

Ўймакорлик билан бир қаторда ёғочни бўяш санъати ҳам эътиборга олиниши керак. Унда ҳар хил устунлар, столча, стуллар, ғаладонлар, кўрпа-тўшаклар, тўсиқлар ва қутилар безатилган.

Ўймакор нафақат эстетик мақсадларга, балки ички интерьер элементларига нисбатан дизайнни визуал равишда «осонлаштирган». Шуни ҳам таъкидлаш керакки, қадимда ўзбекистонлик усталар фақат ўзига хос хомаки ишлаб чиқарилган ўсимлик бўёқлари ишлатган.

Ниҳоят, ўзбек ёғоч ўймакорлигининг тож санъати ҳақли равишда турли усулларни қўллаган миниатюралар санъати деб қаралиши мумкин: «ислимий», «гириҳ», «мадоҳил» ва «туморлар». Бу ерда асарларнинг асосий мотивлари халқ афсоналари, эртак ва рубоийлар эди.

Aнъанага кўра, бугунги кунда ўзбекистонлик усталар олтин, бронза, шунингдек, ўрик ва гилос каби ўсимлик елимлари орқали шу каби асарлардан “ҳайкал ясашади».