1-синфга келиб, ўғил бемалол ўқийди, шунингдек, босма ҳарфларни ҳам ёза олади. У юзгача бемалол санаб, ўз манзилини билар эди, ота-онасининг исми нима, қуёш тизими сайёралари қандай номланади ва қайси бири «ўнг» ва қайсиси «чап» эканини тўғри кўрсатарди.
Ишончим комил: бола мактабга тайёр. Aммо, энциклопедик билимга эга бўлиш ишнинг ярми экани маълум. Иккинчидан, ярмидан ҳам муҳимроқ иш – бу мен бутунлай эътиборсиз қолдирган мактаб ҳаёти. Менинг биринчи синф ўқувчим учун баъзи «режим»даги нарсалар жиддий муаммога айланди. Тажрибамдан келиб чиқиб, бўлажак ўқувчиларнинг ота-оналарини болангиз қанчалик мустақил эканлигини текширишга таклиф қиламан. Aгар ундай бўлмаса, унда ҳали керакли кўникмаларни эгаллашга вақт топасиз.
– Кийимларни тез алмаштириш ва тез овқатланиш. Катта танаффус – ўн беш дақиқа. Бу вақт ичида ўқувчи, масалан, ошхонада нонушта қилишга улгуриши керак. Яъни, унга синф билан келиш, қўлларини ювиш, овқатланиш, идишларни тозалаш ва синфга қайтиш учун вақт етиши лозим. Болалар боғчасидаги каби ёрдамчилар йўқ. Тез кийиниш маҳорати ҳам муҳим. Aгар бутун синф аллақачон жисмоний формада бўлса ва болангиз ҳали ҳам ички иштонида ўтирган бўлса, бу масхараланиш учун қўшимча сабаб бўлиши мумкин.
– Кийимингиз қандай кўринишдалигини билиб олинг. Мен бу муаммо бўлади, деб ҳеч ўйламаган эдим. Бироқ, биринчи ойда ўғил мактабдан ғалати бўғма жимперда келди, кейин кимдирнинг козоклари билан сумкада форма кийди. Aпотҳеоз унинг кўриниши бошқа бировнинг жун йелекига тақилган бошқа бирининг футболкасида кўриниши еди.
– Ташқи кўринишингизни кузатиб боринг. Тушундингизми, қизининг юбкасини тўғрилайдиган ёки ўғил ҳожатхонадан чиққандан кейин унутилган камарини боғлайдиган онаси бўлмайди. Шунинг учун энди келажакдаги ўқувчини тозаликка кўниктириш керак.
– Ўқув қуроллари ва бошқа мактаб атрибутларини ҳисобга олинг. Дарҳол айтишим керакки, бу амалда иложсиз. Нафақат ўз тажрибаси билан, балки бошқа ота-оналар томонидан ҳам тасдиқланган. Aгар бола бир кун ичида қаламини йўқотмаслигига ишонч ҳосил қилсангиз, ҳеч бўлмаганда, ҳафтасига камида бир марта – бу ғалаба деганидир!
– Столни тартибли сақлаш. Бу нафақат уйдаги столга, балки синф столлари ва агар мавжуд бўлса, шахсий тортмасига ҳам тааллуқли.
– Сумкасини йиғиштириш. Бирданига бўлмаса ҳам, бу маҳоратни уйғотиш жуда муҳимдир. Идеал ҳолда, бола дарс жадвалини ўзи билан бирга мактабга олиб бориши керак бўлган нарсалар билан таққослаши керак.
– Овқатланиш режимини назорат қилинг. Бу, айниқса, овқатга аллергияси бўлган болалар учун жуда муҳимдир. Aфсуски, бундай ҳол ҳозирда кўп учрайди. Шунинг учун, биринчи синфгача агар бола бирор нарса еёлмаса, у ўзининг чекловларини аниқ билиши керак ва ҳатто дўсти туғилган кунига жуда мазали конфет таклиф қилса ҳам рад эта билиши керак.
– Пул билан ишлашга лаёқатли бўлиш. Aгар болани қўшимча дарсга қолдиришни режалаштирсангиз ва унга буфетда бирор нарса сотиб олиш учун оз миқдордаги пул берганингизда муҳим. Бироқ, ҳозирги кунда аксарият мактаблар электрон карта форматига ўтган, улар нафақат мактаб кириш рухсатномаси, балки виртуал «ҳамён» сифатида ҳам хизмат қилади. У ҳолда бошқа маҳоратни ўргатинг – картани йўқотмасин.
– Гигиенага одатланинг. Сайрдан кейин, ҳожатхонадан чиқандан сўнг қўлларни ювсин. Дастрўмолчани ишлатиш, агар керак бўлса сочларини таранг. Йўталиш ёки аксириш пайтида оғзингиз ва бурнини ёпсин.
– Қийин вазиятларда мустақил ҳаракатланиш. Мактаб коридорларида адашиб қолиши, баъзи нарсаларни ёки ҳатто ундан ҳам ёмони, тушлик учун пулни йўқотиши мумкин. Бола кимга мурожаат қилишни ва нима дейишни тушуниши керак. Бундан ташқари, у бирор сабабга кўра ўз вақтида олинмаган бўлса, нима ҳаракат қилиш кераклигини билиши керак. Ушбу фикрларнинг барчаси олдиндан муҳокама қилиниши ва ишлаб чиқилиши керак.
Мақола Николай Мерзляков томонидан танланган.
Манба https://www.parents.ru/article/ne-schitat-i-ne-pisat-10-veshei-kotorym-nuzhno-nauchit-rebenka-do-shkoly/