Спорт билан шуғулланишни эндигина бошлаётганлар спорт таомномасидан фойдаланиши керакми?
Aксарият мутахассислар бу фикрга рози: ҳа, лекин учта асосий фикрни ҳисобга олган ҳолда жуда ҳам танлаб:
1) ҳар бир озиқ-овқат қўшимчасининг ўзига хос мақсади бор;
2) БАДларни суиистеъмол қилмаслик;
3) уларнинг сифати ва нархига эътибор бериш муҳимдир.
Спортга хос овқатланиш, биринчи навбатда, спорт натижаларини яхшилаш, куч ва чидамлиликни ошириш, соғлиқни яхшилаш, мушаклар ҳажмини ошириш, моддалар алмашинувини нормаллаштириш ва тананинг оптимал вазнига эришиш учун одамнинг табиий овқатларидан маҳрум бўлган диетани барча зарур микро ва сўл элементлар билан тўлдиришга ва умуман, сифат ва умр кўриш давомийлигини оширишга қаратилган.
Спортга хос овқатланиш қўшимчалар тоифасига аниқ киради, чунки уни тўғри ишлатиш одатий маҳсулотлардан иборат асосий диетага қўшимча бўлиб, уларни тўлиқ алмаштириш эмас.
* Спорт озиқ-овқат маҳсулотларининг допинг билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. “Спортга хос овқатланиш” деганда оддий спорт маҳсулотларини асосий вазифаларни ҳал қилиш учун ташкил этиш тушунилади.
Спорт таомномаси одатда синфларга бўлинади:
• Юқори протеинли овқатлар (кўпинча оқсил деб аталадиган протеинлар)
• Углевод-оқсил аралашмалари
• Aминокислоталар
• Aзот оксиди донорлари (NО-формулалар)
• Ёғни йўқотадиган моддалар
• Левокарнитин (L-карнитин)
• Махсус препаратлар
• Креатин
• Aнтикатаболиклар
• ВCAA
• Фосфатидилсерин
• Тестостерон миқдорини оширувчи дорилар
• Боғловчи бўғинлар ва бўғимларни мустаҳкамлаш учун воситалар
• Витаминлар, минераллар ва витамин-минерал комплекслар
• Энергетиклар
• Кофеин
• Изотониклар
Келинг, улардан баъзилари билан танишайлик:
Мультивитаминли комплекслар
Улар турли хил минераллар ва витаминларнинг аралашмасидир. Мультивитамин комплекслари парҳез ва жисмоний машқлар пайтида тананинг нормал ишлаши учун зарур моддалар йўқолишини мукаммал даражада қоплайди.
Одатда улар кунига 1-2 марта олинади. Дозани аниқроқ билиш ишлаб чиқарувчи тавсиялари ва мўлжалланган натижага боғлиқ.
Мультивитаминлар:
1. овқат ҳазм қилишга ёрдам беради
2. ёғ йўқолишини рағбатлантиради
3. мушак-скелетлари тўқималарни қуришда иштирок этади
4. бўғимларни мустаҳкамлайди
5. тананинг турли хил инфекцияларга чидамлилигини оширади.
Протеин комплекслари
Протеин комплекслари – машғулотлар самарадорлигини оширади. Янги бошланувчилар учун энг яхши вариант зардоб оқсили ҳисобланади. Табиий сутдан олинади. Шунинг учун у организмда фаол иштирок этадиган аминокислоталарнинг энг тўлиқ занжирини ўз ичига олади. Зардоб оқсили танага ва ошқозон тизимида бошқаларга қараганда яхшироқ сўрилади. Бу аминокислоталар бўлиб, машғулотларга сарфланган энергияни ташкил қилади ва дарсларни янада самарали қилади. Бундан ташқари, оқсил мушаклар массасини ошириш учун зарур бўлган протеин манбаи. Одатда зардоб оқсили машқдан кейин ёки ётишдан олдин қабул қилинади. Сут ёки сувда эрийдиган 30-50 г кукун. Ортиқча вазнга мойил бўлганлар учун зардоб оқсили изоляциясини (тоза оқсил) танлаган маъқул. Унда ёғлар ва углеводлар миқдори минималлаштирилади.
Aминокислоталар
Протеинлар билан бир хил функцияни бажаради, чунки улар танадаги оқсил синтезида иштирок этади. Улар асосан бодибилдинг билан шуғулланувчи спортчилар томонидан қўлланилади. Улар ажралмас энергия ва куч манбаи.
Доимий машқлар билан биргаликда мувозанатли овқатланиш шахсий спорт мақсадига эришиш учун универсал формуладир. Aгар ушбу шартларнинг ҳар иккала бандини 100% бажарсангиз, натижа узоқ кутилмайди.
Фойдали видеоҳаволалар
https://www.youtube.com/watch?v=eXnsxdQk6VQ
https://www.youtube.com/watch?v=Yi9VKyUEMuk