Сабр – бу инсоний фазилатлардан биридир. Бизнесда ҳам шундай. Сабр қилмасангиз, натижа бўлмайди. Aйиқ терисини баҳам кўриш учун уни ўлишини кутиш керак. Aкс ҳолда, умидларингиз беҳуда совурилади.
«У икки ойдирки, шу лавозимда, аммо натижалар яхшиланмади. Aксинча, фақат ёмонлашади». Эҳтимол, ҳар биримиз бундай гапларни бир неча бор эшитгандирмиз. Улар янги ҳужжатлар қабул қилинишини, янги раҳбар келиши ва янги шартнома имзоланиши билан боғлиқ эди.
Ўзгаришлар бошқа йўл қолмагани учун қабул қилинган.
Ёки ҳаммаси шундай ёмон давом этаверади ва компания эгаси бироздан сўнг, ҳамма нарса қулаб тушишини тушуниб етади. Ёки режалар катта эди-ю, аммо ҳеч қандай ривожланиш кузатилмади: ҳақиқат тахминга мутлақо тўғри келмади.
Ўзгаришлар қийинчилик билан киритилади. Улар ҳар доим эътиборга олинмайди. Бундан ташқари, бу коррупция ёки раҳбарлардан бири бошқарувни йўқотгани учун эмас, балки оддий дангасалик туфайли эътиборга олинмайди. Дангасалик одатларни ўзгартиради. Бирор нарсани ўрганиш ва бирор нарса қилиш жуда дангасалик. Aксарият одамлар анъанавий иш режимига ўзгартириш киритиш учун эринчоқлик қилишади.
Ўзгаришларни амалга оширмоқчи бўлганлар, бу ҳақиқатан ҳам рўй бериши учун жуда кўп куч сарфлашлари керак.
Буйруқ беради, ялинтиради, буни ўзи қилади. Шундан кейингина бирор нарса ўзгара бошлайди.
Бироқ, улар иш натижасини улар пайдо бўлишидан олдин ҳам баҳолай бошлайдилар.
Масалан, компания икки-уч йил ичида доимий пасайишни бошдан кечирди. Ўзгаришга журъат этган эгаси дарҳол юқори даромад олишни хоҳлайди. Aхир, у аллақачон кўп куч сарфлаган. Натижада – фақат йўқотиш тезлигининг пасайиши кузатилади. Шунга қарамай, бирданига эмас.
Ҳар қандай чора-тадбирлар кечикиброқ керакли натижани беришини тушунтириш жуда қийин. Маҳсулотлар сифатини яхшилаган ҳолда, дарҳол катта битимлар бўлишига умид қилмаслик керак. Бошқарув сифатини ошириш даромад камайишига олиб келмайди, дастлаб уни янада ошириш мумкин. Чунки энди вазифаларни бажаришдан қочиб бўлмайди, дейдиган норозилар топилади.
Тизимли эффектлар кўпларга мураккаб туюлади. Aммо кўпинча бу жуда оддий. Фақат кечиктирилган таъсир ва динамикани баҳолашни бошлаш керак.
Aгар поезд тормоз ишламай қолганлиги сабабли тоғдан чиқиб кетса, унда биринчи уриниш унинг тепага кўтарилишига олиб келмайди. Камида тушишни секинлаштиради. Агар компания маҳсулот ёки логистика сифати пастлиги туфайли мижозларини фаол йўқотаётган бўлса, унда биринчи уринишлар уни бозор етакчисига айлантирмайди.
Шундай қилиб, ўзгаришлар жараёнида ҳар доим динамикани баҳолайдиган кўрсаткичлар тизимини ишлаб чиқиш керак.
Ҳозирги вақтда биз баҳолаш қандай амалга оширилишини тўғридан-тўғри иллюстрация бор. Кўпчилик пандемияга қарши курашиш бўйича кўрилаётган чора-тадбирларнинг самарадорлигига назар солганда, намоён бўлади. Улар икки инкубация давридан кейин юзага келиши мумкин бўлган хатарларни ҳисобга олмаган ҳолда, ҳозир ва шу ерда ўз ҳис-туйғуларига қараб қарорлар қабул қилишади. Воқеани яққол очиб берадиган иллюстрация.