Ўқ отиш – энг қадимги Олимпия спорт турларидан биридир. Мерганлик спорти жуда мураккаб, у катта маҳорат талаб қилади. Спортнинг бу тури билан ҳамма шуғулланиши мумкин, лекин ўқ отиш қунтни, узоқ муддат давомида маҳоратни ошириб боришни талаб этади. Спортчи ўқ отиш назарияси асосларини, қуролнинг ҳамма хусусиятларини, энг асосийси – мерганлик техникасини мукаммал эгаллаши зарур.
Мамлакатимизда спортнинг бу олимпия турига қизиқиш тобора ортиб бораётганлигини ҳисобга олган ҳолда биз Ўзбекистон ўқ отиш спорти федерациясининг раиси Ойбек Норинбоев билан бу ҳақда суҳбатлашдик.
– Ойбек Қобилжонович, коронавирус эпидемияси федерациядаги фаолиятингизга қандай таъсир кўрсатди?
– Муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев кўпга келган ва жаҳон аҳли азият чекаётган бу қийин кунларда тиббий чоралар билан бир қаторда темир интизом, сабр-тоқат ва масъулият ҳисси муҳим роль ўйнаши, бу сифатлар бизнинг энг асосий ва энг таъсирчан қуролимизга айланиши шартлигини таъкидладилар. Жорий этилган чегаралашлар ва Ўзбекистон ҳукумати томонидан коронавирус тарқалишининг олдини олиш бўйича кўрилган чоралардан кейин ўзим ва яқинларимнинг хавфсизлигини ўйлаб, биринчи навбатда, эҳтиёткорлик ва шахсий гигиена қоидаларига қатъий амал этмоқдаман. Имконияти борича уйда бўлишга ҳаракат қиламан. Булардан ташқари, умуман олганда, иш куним тартиби жиддий тарзда ўзгаргани йўқ. Замонавий ахборот технологиялари туфайли зиммамдаги вазифаларимнинг салмоқли қисмини масофадан туриб бажариш имконияти мавжуд.
– Ўқувчиларимизга нимани маслаҳат берган бўлардингиз? Бу эпидемияга қандай муносабатда бўлиш керак, одамлар карантин пайтида ўзини қандай тутиши лозим?
– Давлатимиз эпидемологик вазиятни барқарорлаштириш ва аҳоли саломатлигини сақлаш учун барча чора-тадбирларни кўрмоқда. Мен ҳамюртларимизга ваҳимага тушмасликни тавсия этган бўлардим. Ҳар қандай мавҳумлик ортиқча ташвишланишларга сабаб бўлади ва одам руҳий тушкунлик ҳолатига учраши мумкин. Нохуш хабарларга камроқ эътибор бериш лозим. Рўй бераётган ҳодиса-воқеаларга оқилона ёндошиш керак.
Ҳозирги мураккаб вазиятда пайдо бўлган бўш вақтдан имконияти борича самарали фойдаланиш керак. Бугунги кунда ҳар биримизда яқинларимиз тўғрисида ғамхўрлик қилиш, улар билан мулоқотда бўлиш учун кўпроқ вақт ажратиш имконияти туғилди. Кўпдан бери хоҳиш бўлган нарсаларни қилиш: қизиқарли ва фойдали китобларни ўқиш, севимли фильмлар ва спектаклларни томоша қилиш, оила аъзолари билан биргаликда ёқтирган машғулотларингиз билан шуғулланиш мумкин. Яқинларингиз билан ким мазали таом тайёрлашда оилавий мусобақа ўтказса бўлади. Эртароқ туриб бадантарбия қилинг, кейин оилангиз аъзолари учун ўзингиз нонушта тайёрланг.
– Бундай вазиятда Федерацияда нима гап?
– Карантин чоралари ва тавсияларига қатъий амал этиш ҳамма учун шарт. Саломатликдан муҳимроқ нарса йўқ ва биз ҳаммамиз ўзимизни ўзимиз яккалаш орқали юқумли касаллик тарқалишига йўл қўймаслигимиз зарур. Шунинг учун Федерация ходимларининг бир қисми меҳнат таътилига чиқарилди, қолганлар эса масофадан туриб ишлашга ўтказилди. Улар уйларида ўз вазифаларини тўлиқ бажара олишлари учун зарур шарт-шароитлар яратиб берилди. Шунинг учун бизнинг нуқтаи назаримиз қуйидагича: ходимлар уйда қолиши ва ташқи алоқаларни чегаралашлари керак. Федерация фаолияти эса тўхтагани йўқ, аксинча бугунги кунда янада фаоллашган.
– Спортчи мерганларимиз Токио Олимпиадасида иштирок этишадими?
– Ҳозирги пайтда спортчиларимиз Олимпия ўйинларида иштирок этиш ҳуқуқини қўлга кирита олганлари йўқ. Минтақамизда Олимпиадага лицензия бериладиган мусобақалар тугади, лекин бутун малакалаш даври бўйича якуний рейтингга мувофиқ бизда Токио Олимпиадасида иштирок этиш лицензиясига эга бўлиш имконияти бор. Маълумки, Олимпия ўйинлари 2021 йилга кўчирилди ва спортчиларимизда ўз натижаларини яхшилаш учун қўшимча вақт пайдо бўлди.
– Ўқ отиш оммавий спорт турларидан бири ҳисобланса ҳам, у ҳақида нега жуда кам гапирилади?
– Федерациямизда иш юритиш, халқаро ва минтақавий алоқалар, спортчиларни тайёрлаш, уларнинг моддий-техникавий таъминоти, машқ ўтказиш жойлари, умуман Федерация фаолиятида ҳам жиддий муаммолар тўпланиб қолган эди. Федерацияга раҳбарлик қилишга киришганимдан кейин бу муаммолар ҳар тарафлама чуқур таҳлил қилинди.
Ўзбекистон Миллий олимпия қўмитаси ҳамда Жисмоний тарбия ва спорт вазирлигининг федерациямизни ҳар томонлама қўллаб-қувватлашлари натижасида муаммоларни бирин-кетин ҳал эта бошладик. Бунда асосий эътиборни спортчиларни тайёрлашга қаратдик. Айрим муаммоларни ҳал этиш ишлари давом этмоқда, яқин орада улар ҳам ўзининг ижобий натижасини топади.
– Ўқ отиш спорти бугунги кунда қандай ривожланмоқда?
– Муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг бевосита катта эътибори туфайли кейинги йилларда Ўзбекистонда жисмоний тарбия ва спортни ҳар томонлама ривожлантириш ва қўллаб-қувватлаш, жисмоний ва маънавий баркамол инсонни тарбиялашга йўналтирилган комплекс чора-тадбирлар изчил амалга оширилмоқда. Спортнинг техник ва амалий турларига ҳам алоҳида эътибор берилмоқда.
Ўқ отиш анчагина серҳаражат спорт тури ҳисобланади. Замонавий милтиқлар ҳам, ўқ-дори ҳам қиммат туради. Шу билан бирга жаҳонда ҳар йили янада такомиллаштирилган, демак янада қимматроқ спорт қуроллари ишлаб чиқарилмоқда.
2019 йилда биз Брюсселда ўқ отиш спорт қуроли ишлаб чиқарадиган энг йирик «Beretta» компанияси бош директори билан учрашдик ва музокаралар ўтказдик. Бу музокараларимиз узоқ давом этди. Ниҳоят шу йил февраль ойида компания билан бир неча йўналишда ҳамкорлик қилишга келишдик. Бу келишувлардан бири федерацияга спорт қуроллари, мерганлар спорт кийими ва тегишли жиҳозларни харид қилишдир. Бундан ташқари ҳамма масалалар ўрганиб чиқилгандан кейин Ўзбекистонда «Beretta» компанияси маҳсулотларини ишлаб чиқариш бўйича корхона ташкил этиш мўлжалланмоқда.
Бугунги кунда биз турли компаниялар ва ташкилотлар билан ҳомийлик ва ҳамкорлик алоқаларини йўлга қўйиш бўйича бир нечта битимлар тузганмиз. Асосий ҳамкор шеригимиз “UzPaynet” компанияси бўлди. Компания бизга молиявий ёрдам кўрсатишга тайёр. Ана шу ҳомийлик маблағлари спортчиларимиз учун ниҳоятда зарур бўлган замонавий қуроллар ва спорт кийимлари харид қилишга сарфланади. Спортчиларимиз жаҳон майдонида рақиблари билан тенгма-тенг мусобақалашишлари учун ана шундай қуролларга эга бўлишлари шарт.
Спортчиларимиз маҳоратини оширишга барча шарт-шароитлар яратиш мақсадида янги лойиҳани амалга оширишни режалаганмиз. Тошкент вилоятининг Ўртасарой мавзесида стендда ўқ отиш майдончаси бор. Яқин орада биз бу ерда спортчилар ва тренерлар учун кийиниш, дам олиш хоналари бўладиган янги бино қуришни мўлжаллаганмиз.
Мерган спортчиларимиз маҳоратини янада ошириш мақсадида федерациямиз жаҳонда машҳур Рустам Ямбулатовни терма жамоанинг бош тренери сифатида ишга таклиф қилди. Рустам Зайнулловичнинг шогирдлари жаҳон ва Осиё чемпионлари, Олимпия ўйинлари совриндорлари бўлган. Рустам Ямбулатов билан бирга стендда ўқ отиш бўйича миллий терма жамоамиз аъзоларини тайёрлаш бўйича махсус дастур ишлаб чиқдик. Коронавирус эпидемияси сабабли мусобақалар бекор қилинганлиги ҳисобга олинган ҳолда ушбу дастур пандемия тугаганидан кейинги давр учун янада такомиллаштирилади.
Ўқ отиш бўйича ҳам спортчиларимизни тайёрлашга халқаро даражадаги тренерларни ишга таклиф қилишни мўлжалламоқдамиз. Яна бир вазифамиз – аввалги йилларда қўлдан бой берилган 25 метр масофага ўқ отиш бўйича спорт турини тиклашдир.
Ана шу барча вазифаларни муваффақиятли бажариш учун муайян вақт талаб қилинади, албатта. Аммо биз спортчиларимиз халқаро майдонда Ўзбекистон шарафини муносиб ҳимоя қилишлари учун барча чораларни кўрамиз.