Бунга ишониш қийин, аммо Европада узоқ вақт давомида «0» рақами мавжуд эмас эди. Янаям ажабланарлиси, бу рақам европалик математикларга етиб келганида, улар иложи борича узоқ вақт ундан фойдаланмасликка ҳаракат қилишди. Ўша пайтда, ҳеч нарса ҳисобламайдиган рақамни ишлатиш қўрқинчли бўлиб туюлди.
Гап шундаки, биринчи Европа тизимлари нолни ҳисоблаш учун рақамлар кетма-кетлиги бўлмаган ва натижада улар шунчаки нолга эҳтиёж сезишмаган. Биз унча пайқамаймиз, лекин ҳали ҳам кетма-кет ҳисоблаш тизимларида нолни ишлатамиз. Биз асрларни (ХХI аср), тахт қиролларини (Луис ХII) ва китоб бобларни (V боб) белгилаймиз. Аммо ушбу тизимда нол йўқ. 20 рақами икки ўнликда (ХХ = 10 + 10), 102 – бир юз икки бирликда (CII = 100 + 1 + 1) ёзилган. Ҳаммаси содда туюлади, аммо муаммо шундаки, ҳар бир янги тоифа учун янги белги (I- 1, V-5, X-10, L-50, C-100, D-500, M-1000) ихтиро қилишингиз керак, акс ҳолда бир бирлик узоқ ва ноаниқ кўп сон бўлади.
Ҳисоблашнинг ушбу усулидаги (позицияли эмас) асосий муаммо шундаки, янги белгилар қўшилиши, ёзувни қанчалик қийинлаштирса, ўқиш ҳам шунчалик қийин бўлади. Масалан, таниқли чавандознинг бронза ҳайкали пойига ўрнатилган ёдгорлик очилиш санаси – MDCCLXXXII ёзилган. Сиз дарҳол бу 1782 йил эканлигини тахмин қилоласизми? Демак, бундай рақамлар ёрдамида ҳисоб-китоб қилиш янада қийинлашади. Қадимги мисрликлар 23145 рақамини қандай ёзишган экан (Я.И. Перельман – «Занимательная арифметика»)
Aлбатта, ҳеч ким чиндан ҳам таёқларни, қушларни ва хочларни ҳисобламайди. Қадимги математиклар ҳисобларни юритиш учун турли воситаларни таклиф қилишган. Масалан, ҳисоблаш тахталари – бу чўтлар. Бугунги кунгача сақланиб қолган восита бир нечта позициялар қаторига бўлинган. Шундай қилиб, ҳисобдаги икки юз етти рақамни кўрсатиш учун биринчи симнинг ён томонларига еттита саноқ ўтказиш (бирликларни тушириш), иккинчи устидан ҳатлаб ўтилиб, учинчи (юзлик қаторлар) қаторга икки саноқ ташланади ва иккинчи (ўнлаб) қатор бўш қолади, чунки ўнлаб йўқ эди . Ушбу бўшлиқ нолнинг биринчи прототипига айланди.
Аммо бўшлиқ бошқа, белги бошқа, рақам бошқа. Позицион ҳисоблаш тизимининг биринчи прототипи қадимги бобилликлар методологияси эди. Тўғри, улар тизими ўнлик эмас, сиғими олтмиш эди.
Қадимги Ҳиндистон ҳақиқий нолнинг биринчи ватани бўлган. Ушбу қадимий маданият математиклари бобилликларнинг позиционал ёзиш тамойилини хитойларнинг ўнлик тизими билан бирлаштирдилар. Натижада, ҳинд олимлари ҳар қандай рақамни атиги 10 та рақамдан фойдаланиб ёзиб олишга муваффақ бўлишди. Ҳиндистон ҳақли равишда ҳақиқий нол туғилган жой ҳисобланади. Нол тушунчаси (ҳиндулар уни «сунья/шунья» деб аташади – бўш), эҳтимол, V асрнинг ўрталарида пайдо бўлган. Нолнинг биринчи тасвири Гвалиор шаҳрининг деворига (876 йил) ёзилган 270 рақамида топилган. Рақам охирида биринчи марта нол бўлиши ва барчамизга таниш бўлган эллипс каби кўриниши жуда муҳимдир.
Нол математикада ҳақиқий ютуқ эди. VII асрда қадимги ҳиндларнинг ёзув тизимини қабул қилган араблар бу тизимни бутун Европага ёйишди. Ушбу позициявий ҳисоб ва нол туфайли, хусусан, Уйғониш давридаги энг катта математик кашфиётлар мукаммаллашди.