Sport dietologiyasi
Tasodifiy va tartibsiz ovqatlanish odatlarining salbiy oqibatlari
Sog'lom turmush tarzining asosiy qoidalaridan biri shaxsiy dietaga ehtiyotkorlik bilan munosabatda bo'lishdir. Axir bizning tanamiz biologik soat bo'lib, unda barcha jarayonlar muayyan tartibga bo'ysunadi. MAksariyat mutaxassislarning fikriga ko'ra, ushbu mukammal tashkil etilgan zanjirda tartibsiz ovqatlanish bilan salbiy o'zgarishlar ro'y beradi, bu esa oshqozon-ichak, yurak-qon tomir tizimlari, semizlik va metabolik kasalliklarning buzilishlariga olib keladi.
Ma'lumki, bugungi kunda mamlakatimizda Pandemiya-Covid-19 tarqalishi munosabati bilan, dunyoning ko'plab mamlakatlarida bo'lgani kabi, odamlar, xususan, sportchilar ham o'z-o'zini yakkalash tartibi yoki karantin rejimida. Savol shundaki, sportchilar uy sharoitida ovqatlanish qoidalari va parhez bo'yicha talablarga qancnchalik amal qilishadi? Mazkur masala hamda tasodifiy va tartibsiz ovqatlanish odatlari xususiyatlari haqida bizga O'zbekiston qilichbozlik Federatsiyasi diyetologi Gulchexra Hasanova gapirib berdi.
"Bugungi kunda deyarli har bir sportchi Pandemiya sababli, tasodifiy va tartibsiz ovqatlanish odatlari muammosiga duch kelmoqda. Ovqatlanish bilan bog'liq muammolar odatda suyuqlik va uglevodlarni noto'g'ri iste'mol qilish natijasida yuzaga keladi va faol harakat, tezlikni pasayishi, chidamlilikning yomonlashuvi, vazn og’irligini yo'qotish yoki ortiqcha kilogramm olishiga olib kelishi mumkin. Shubhasiz, to'g'ri ovqatlanishni rejalashtirish bu muammolarni bartaraf etishga va optimal ishlashni ta'minlashga yordam beradi. Sport samaradorligini oshirish va qo'llab-quvvatlash faqat maqbul tashkil etilgan o'quv vfshg’ulotlar jarayoni va ovqatlanishning oqilona kombinatsiyasi bilan amalga oshirilishi mumkin".
Shu munosabat bilan, O'zbekiston qilichbozlik Federatsiyasi rahbariyati tashabbusi asosan Federatsiya diyetisyologi Pandemiya davrida qilichboz-sportchilar uchun parhez (menyu) tuzdi.
"–Bu parhez o'nta etakchi oziq moddalarni o'z ichiga oladi-oqsillar, yog'lar, uglevodlar, A, C vitaminlari, b guruhi, kaltsiy va temir. Caloraj Taomnomasi (jismoniy faoliyat, antropometrik ko'rsatkichlar, sportchilarning individual xususiyatlari, mavsum) 2800-3000 kkal kilokalorini tashkil etadi. Shu bois ham “Tavsiya etilmaydigan” va “Tavsiya etilgan oziq-ovqat mahsulotlari”ning alohida ro'yxatlari tuzildi.
Shuni ham ta'kidlash kerakki, sportchilar uchun parhezda (Taomnomada) uy sharoitida almashtiriladigan taomlarning ro'yxati ham ko'rsatilgan. Umid qilamizki, ushbu oziq-ovqat strategiyasi sportchilarga o'z imkoniyatlarini maksimal darajada oshirish va raqobatlashishga yordam beradi.
M. Yakubova